Over mij
Hallo, ik ben Evelien Nijeboer (1969), beeldend kunstenaar en kunstschilder sinds 1991. Ik studeerde aan de AKI (enschede) en de Rijksacademie van beeldende kunsten. Ik ben een inheemse Nederlandse, verbonden aan mijn geboortegrond (oost-Nederland, de grensstreek). Mijn stijl is magisch-realistisch – ik hou van echtheid, maar ook van het groter maken van die echtheid. Naar gebieden die je nog niet eerder betrad, zag of voelde. Want bewustzijn is belangrijk, maar je ziel is veel groter dan je bewustzijn.
Roots
Ik groeide op in een eenvoudige, geaarde boerenfamilie in het oosten des lands – de kunstacademie lag dus niet voor de hand. Toch stond ik er, als 21-jarige, als kunstenares met een uniek oeuvre dat ik sindsdien verder heb ontwikkeld. Ik heb een blijvende interesse in natuurlijke vormen van spiritualiteit. Mijn roots zijn me dierbaar – mijn overgrootmoeder was een begaafde en helderziende onderwijzeres. Ik werd groot op het veld van de ‘slag bij Ane’, waar de bisschop van Utrecht werd verslagen door de boeren. Mijn grootvader was molenaar, op de laatste beroepsmatig werkende molen van het land – een wijze man die me in alles gesteund heeft.
Jezelf uitvinden
Op de kunstacademie vond ik mezelf opnieuw uit. En na de Rijksacademie weer, toen bleek dat ‘het spirituele’ niet welkom was in de kunstwereld. Al waren er veel docenten die daar wel wat persoonlijke ruimte voor zagen, zoals Marlene Dumas.
Na de Rijksacademie maakte ik deel uit van een groep jonge antroposofen met wie ik artistiek onderzoek deed, o.a. door synesthesie te oefenen: kleuren zingen, zintuigindrukken als vormen kleien. Ik leerde veel, maar ook hoe ‘geest’ de noodzaak oproept om aan jezelf te werken. Je blijft niet vanzelf in balans. In deze tijd kreeg ik twee kinderen – nu twee geslaagde en hoogbegaafde jongvolwassenen. Ik ben enorm trots op ze.
Onderzoek
Daarna stelde ik mijn kleur-onderzoek (naar Goethe) op schrift en ging schrijven voor o.a. Seizoener, blad voor de vrijeschoolwereld. Hier paste ik toe wat ik als kunstenaar leerde: bewustzijn krijgen op je eigen creatieve processen. Hierin schuilt meesterschap, niet alleen voor kunstenaars. Je kunt het toepassen in ieder beroep. Dit deed ik naast, of door, het maken van nieuwe werken en daarmee exposities maken. Het maken van kunst was aldoor de motor van mijn ontwikkeling.
Wat ik leerde
Ik leerde begrijpen hoe je werkt als schilder, wat je daarbij inzet aan technieken en vermogens van waarneming – kleur, licht en donker, perspectief, dieptewerking, compositie, als beeld van processen die te maken hebben met keuzes maken, inzicht verkrijgen. Ik leerde hoe je die vermogens bewust kan hanteren. Ik ging zien hoe deze technieken van toepassing zijn in alle vormen van scheppen – ook in bijv. creatief pedagogisch handelen of het bouwen van een onderneming.
Nog later leerde ik dat het ook sociale een kunstvorm is, een ambacht. Ik organiseerde (met Julien Haffmans) vrijplaatsen voor het Rijksduurzaamheidsnetwerk, leerde ‘Gedragen Besluitvorming’ van o.a. Ingrid Busink en paste het toe in een zelf opgerichte kunstenaarscoöperatie. Op dit moment neem ik deel aan Economy Transformers. Ook dit maakt deel uit van mijn vak als kunstenaar.
Onderweg leerde ik hoe makkelijk ik nieuwe modellen en theorieën kan verzinnen, in gesprekken of tekst. Modellen die, tijdens het gesprek, ruimte creëren voor meer menselijke zienswijzen, terwijl ze een gesprekspartner vrij laten en ruimte geven om zelf op ideeën te komen. Zo werk ik als gids. Zo’n gesprek kan gaan over werk, relaties, spiritualiteit of gewoon heel persoonlijke dingen – meestal ligt er een andere vraag onder.
Wat ik wil bereiken
Na een lange tijd als zzp/huismoeder verhuisde ik naar Enschede om een bedrijf te beginnen met een oude vriend van de kunstacademie. We zouden gaan leven van de kunst. Dat bleek ik toch op eigen kracht te moeten gaan doen – en dat is ook fijner eigenlijk. Ik wil niet alleen schilderijen verkopen. Er is zoveel méér dat belangrijk is aan de kunst. Met name de innerlijke alchemie, toegankelijk via je gewone zintuigen. Daar hoef je geen kunstenaar voor te zijn.
Die vrucht hoop ik nog in dit leven vorm te geven als de ‘kunstacademie’ waar ik als naieve tiener van droomde: een school waar je, vanuit je gewone zintuigen en je gezonde verstand, je spirituele vermogens kan ontwikkelen. Dit is wat ik de mensheid wil nalaten.
Ik zie een soort opleidingscentrum voor me, waar kunst en leven elkaar dienen. Waar het geestelijke een mysterie is om in het hier-en-nu te verzorgen en beleven, met name in het sociale. In een natuurverbonden stukje cultuur, een omgeving die betekenis draagt. Als je wil, droom graag met me mee.
Denken en voelen
Op de Rijksacademie, in Amsterdam, ontdekte ik de filosofie van Rudolf Steiner – een mindblowing ervaring. Toch diende zich al snel een conflict aan: antroposofie werkt in en met het denken, maar ik ben kunstenaar. Sindsdien werk ik aan het overbruggen van deze kloof. Ik leerde onderzoeken als een kunstenaar – scheppend en navigerend op m’n zintuigen. Schilderen heeft me veel geleerd over onze waarnemings- en ervaringsprocessen. Hoe je denken en gevoel samenbrengt om méér te worden dan de som der delen (alchemie)
Antroposofie is een geesteswetenschap met een spiritueel mensbeeld, gebaseerd in het Duitse idealisme. Dit is een fundamenteel andere vorm van wetenschap – holistisch en in lijn met wie als mensen zijn, in plaats van wat wetenschap aan technologie kan opleveren. Er komt een ander soort technologie uit voort: menselijke vermogens om te zien, voelen en doen – een spiritualiteit, gebaseerd op het verfijnen en trainen van je zintuigen. Dat begint bij wie je nú bent.
Mijn leven kenmerkt zich door creatieve pogingen om gevoel en verstand met elkaar in overeenstemming te brengen – het is een vorm van alchemie. Ik moest het leren, wat maakte dat ik het ook anderen kan leren.